Bong gân mắt cá chân là một chấn thương phổ biến mà nhiều người có thể gặp phải, thường gây đau nhói trong thời gian ngắn và có thể hồi phục nhanh chóng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chấn thương này có thể trở nên nghiêm trọng, gây sưng tấy và đau đớn dữ dội. Việc hiểu rõ cách xử lý khi bị bong gân mắt cá chân sẽ giúp giảm thiểu tổn thương và hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng.

Bong gân mắt cá chân hay còn gọi là trật mắt cá chân là tình trạng dễ xảy ra trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Nếu được sơ cứu đúng cách, người bệnh sẽ phục hồi nhanh chóng. Tuy nhiên, việc xử lý không đúng có thể làm tăng mức độ tổn thương và kéo dài thời gian điều trị.

Bong gân mắt cá chân

Bong gân mắt cá chân là tình trạng chấn thương phổ biến, xảy ra khi các dây chằng ở vùng mắt cá chân bị căng hoặc rách. Dây chằng là các mô liên kết giúp giữ cho các khớp vững chắc và ổn định. Khi bị bong gân, các dây chằng ở mắt cá chân bị kéo căng hoặc đứt, gây đau, sưng và khó cử động. Bong gân mắt cá chân thường xảy ra khi có sự xoay hoặc vặn mạnh của mắt cá chân, như trong các hoạt động thể thao hoặc khi bị té ngã.

Lí giải 7 nguyên nhân bị bong chân mắt

Bong gân mắt cá chân là một chấn thương phổ biến, thường xuyên xảy ra trong cuộc sống hàng ngày hoặc khi tham gia các hoạt động thể thao. Dưới đây là 7 nguyên nhân chính gây ra tình trạng bong gân mắt cá chân:

1. Té ngã hoặc va đập mạnh
Té ngã khi đi lại hoặc làm việc không cẩn thận là nguyên nhân hàng đầu gây bong gân mắt cá chân. Khi bạn mất thăng bằng và bước vào tư thế không tự nhiên, mắt cá chân có thể bị vặn mạnh, dẫn đến sự căng hoặc rách các dây chằng.

2. Hoạt động thể thao
Tham gia các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ, cầu lông, chạy, nhảy, hoặc bất kỳ hoạt động thể thao nào yêu cầu sự chuyển động nhanh, thay đổi hướng đột ngột đều có thể gây bong gân mắt cá chân. Việc tiếp đất không đúng cách hoặc xoay người đột ngột có thể làm cho dây chằng mắt cá chân bị căng quá mức.

3. Đi giày không phù hợp
Giày dép không vừa vặn hoặc không có sự hỗ trợ thích hợp cho mắt cá chân (như giày cao gót, giày thể thao không đúng loại) có thể làm tăng nguy cơ bong gân mắt cá chân. Giày quá rộng hoặc quá chật khiến bạn không thể kiểm soát được bước đi, dẫn đến các chấn thương.

4. Đi bộ trên bề mặt không bằng phẳng
Khi đi bộ trên các bề mặt không đều, gập ghềnh như đường đất, đá, hoặc bề mặt lồi lõm, bạn dễ bị mất thăng bằng. Nếu mắt cá chân bị vặn hoặc xoay vào những lúc như vậy, có thể dẫn đến bong gân.

5. Thực hiện động tác sai trong vận động
Một số động tác thể thao hoặc vận động sai cách, như nhảy từ trên cao xuống không đúng cách hoặc xoay người quá mạnh khi chưa chuẩn bị, có thể gây căng thẳng quá mức cho dây chằng mắt cá chân và dẫn đến bong gân.

6. Vận động quá sức hoặc tập luyện quá mức
Khi cơ thể chưa đủ sức khỏe hoặc chưa làm quen với mức độ vận động, việc tập luyện quá sức có thể gây ra tình trạng bong gân. Các vận động viên hoặc những người tập thể thao nặng có nguy cơ bị bong gân mắt cá chân nếu họ không khởi động đúng cách hoặc không nghỉ ngơi đủ.

7. Mất thăng bằng hoặc yếu cơ
Các yếu tố như mất thăng bằng hoặc yếu cơ cũng làm tăng nguy cơ bong gân mắt cá chân. Những người có cơ bắp yếu, đặc biệt là ở vùng chân và mắt cá, sẽ dễ bị chấn thương khi thực hiện các động tác mạnh. Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử về bong gân hoặc các chấn thương mắt cá chân trước đó, bạn có thể dễ dàng gặp phải tình trạng tái phát.

Bong gân mắt cá chân có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng việc nhận thức và phòng ngừa đúng cách có thể giúp giảm thiểu nguy cơ. Tập thể dục đúng cách, đi giày phù hợp và tránh các hoạt động nguy hiểm là những biện pháp quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe đôi chân của bạn.

Điều trị bong gân mắt cá chân như thế nào?

Điều trị bong gân mắt cá chân đúng cách là rất quan trọng để giảm đau, giảm sưng và giúp phục hồi chức năng nhanh chóng. Dưới đây là các bước điều trị bong gân mắt cá chân:

1. Nghỉ ngơi (Rest)
Ngừng ngay các hoạt động thể thao hoặc vận động mạnh: Nghỉ ngơi hoàn toàn là bước đầu tiên và quan trọng nhất để mắt cá chân có thời gian hồi phục. Hạn chế đi lại hoặc đứng lâu, tránh tạo áp lực lên vùng bị thương.
Không vận động mạnh trong ít nhất 24–48 giờ sau khi bị bong gân.

2. Chườm lạnh (Ice)
Chườm đá là một phương pháp hiệu quả để giảm sưng và đau. Đặt đá vào một túi vải hoặc khăn sạch và chườm lên mắt cá chân trong 15-20 phút, mỗi 1–2 giờ trong 48 giờ đầu tiên.
Không chườm đá trực tiếp lên da, để tránh tổn thương da, bạn nên bọc đá trong khăn hoặc túi vải.

3. Băng ép (Compression)
Băng ép vùng mắt cá chân bằng băng thể thao hoặc băng y tế giúp giảm sưng và bảo vệ mắt cá chân khỏi những chuyển động mạnh. Băng ép giúp cố định vùng bị bong gân, làm giảm áp lực và sưng.
Tuy nhiên, bạn cần đảm bảo không băng quá chặt, vì điều này có thể làm giảm lưu thông máu và gây thêm tổn thương.

4. Nâng cao chân (Elevation)
Nâng cao chân giúp giảm sưng bằng cách giảm lưu lượng máu đổ về vùng bị thương. Cố gắng nâng chân bị bong gân lên cao hơn mức tim (ví dụ như đặt chân lên gối hoặc trên một chiếc gối khi nằm hoặc ngồi).
Việc nâng cao chân sẽ giúp giảm tình trạng sưng và làm tăng hiệu quả hồi phục.

5. Sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm
Nếu cơn đau trở nên nghiêm trọng, bạn có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol để giảm đau và giảm sưng.
Các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen còn giúp giảm viêm và giảm sưng nhanh chóng.

6. Tập phục hồi chức năng
Khi cơn đau và sưng đã giảm, bạn có thể bắt đầu tập phục hồi chức năng để giúp mắt cá chân trở lại hoạt động bình thường. Các bài tập thể dục nhẹ nhàng giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, tăng độ linh hoạt của khớp và giúp mắt cá chân phục hồi chức năng.
Tập luyện nên bắt đầu với những bài tập nhẹ nhàng, như xoay mắt cá chân, co duỗi nhẹ và dần dần chuyển sang các bài tập phức tạp hơn khi bạn cảm thấy thoải mái.

7. Sử dụng nẹp hoặc băng cố định
Trong trường hợp bong gân nặng, bạn có thể cần sử dụng nẹp hoặc băng cố định để giúp bảo vệ mắt cá chân và ngăn ngừa chấn thương thêm trong suốt quá trình phục hồi.
Nẹp mắt cá chân giúp giữ vững khớp và giảm thiểu chuyển động, hỗ trợ hồi phục nhanh chóng.

8. Điều trị chuyên sâu (Nếu cần thiết)
Nếu bong gân nghiêm trọng (ví dụ, có dấu hiệu rách dây chằng hoặc không thể di chuyển bình thường), bạn có thể cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang hoặc MRI để đánh giá mức độ chấn thương.

Trong những trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được yêu cầu nếu dây chằng bị đứt hoặc tổn thương nghiêm trọng.

Bong gân mắt cá chân là một chấn thương khá phổ biến, nhưng nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, bạn hoàn toàn có thể phục hồi và trở lại hoạt động bình thường. Việc áp dụng các biện pháp như nghỉ ngơi, chườm lạnh, băng ép, nâng cao chân và sử dụng thuốc giảm đau giúp giảm đau, giảm sưng và hỗ trợ phục hồi nhanh chóng. Đồng thời, các bài tập phục hồi chức năng sẽ giúp mắt cá chân lấy lại sự linh hoạt và sức mạnh. Tuy nhiên, trong trường hợp bong gân nặng, việc thăm khám bác sĩ là rất cần thiết để có phương án điều trị thích hợp.

Nhớ luôn kiên nhẫn và chăm sóc đúng cách để tránh tái phát và đảm bảo sức khỏe lâu dài cho đôi chân của mình!